Asliye Ceza Mahkemesi, ceza yargılamasında sıkça karşılaşılan suçların yargılandığı, Türkiye’deki yargı sisteminin temel taşlarından biri olan ilk derece mahkemelerindendir. Bu mahkemeler, ağır ceza mahkemelerinin görevine girmeyen suçlara ilişkin davalara bakmakla yükümlüdür. Özellikle adliyelerde en yoğun iş yüküne sahip mahkemelerden biridir.
Asliye Ceza Mahkemesi’nin Hukuki Dayanağı
Asliye Ceza Mahkemeleri, 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluşu, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun kapsamında kurulmuştur. Bu kanunun 11. ve 14. maddeleri, mahkemelerin görev ve yetki alanlarını açıkça belirlemektedir.
Kanunun 14. maddesine göre:
“Ağır ceza mahkemelerinin görevine girmeyen ve sulh ceza hâkimliğinin görev alanında bulunmayan davalar, asliye ceza mahkemelerinde görülür.”
Asliye Ceza Mahkemesi Hangi Davalara Bakar?
Asliye Ceza Mahkemesi, üst sınırı 10 yıl veya daha az hapis cezası gerektiren suçlara ilişkin yargılamaları yürütür. İşte bu kapsamda en çok karşılaşılan bazı suçlar:
- Basit yaralama ve taksirle adam yaralama suçları
- Hakaret, tehdit, şantaj, iftira
- Konut dokunulmazlığının ihlali
- Kişisel verilerin kaydedilmesi
- Uyuşturucu madde kullanma veya bulundurma
- Cinsel taciz, reşit olmayanla cinsel ilişki
- Trafik güvenliğini tehlikeye sokma
- Bozulmuş gıda ticareti
- Fuhuş, kumar oynanması için yer temini
- Görevi kötüye kullanma
- Bilişim sistemine izinsiz giriş, verileri yok etme
- Mala zarar verme, dolandırıcılık, hırsızlık
- Suç eşyasının satın alınması
- Vergi kaçakçılığı ve ihaleye fesat karıştırma
Bu suçların her biri Türk Ceza Kanunu kapsamında düzenlenmiş olup, cezai sınırlarına göre Asliye Ceza Mahkemesi’nin görev alanına girer.
Asliye Ceza Mahkemesi Nasıl Çalışır?
Asliye Ceza Mahkemesi, tek hâkimli olarak görev yapar. Yargılama süreci şu aşamalardan oluşur:
- İddianamenin kabulü: Savcılıkça düzenlenen iddianamenin mahkemece kabul edilmesiyle dava açılır.
- Duruşma süreci: Tanıklar dinlenir, deliller toplanır, sanık savunması alınır.
- Hüküm verilmesi: Mahkeme, tüm delilleri değerlendirerek suçun sabit olup olmadığına ve cezanın türüne karar verir.
Cumhuriyet Savcısı, duruşmalarda iddia makamı olarak yer alır ve kamu adına davayı takip eder.
Asliye Ceza Mahkemesi Ne Kadar Sürede Karar Verir?
Asliye Ceza Mahkemelerinde bir davanın sonuçlanma süresi genellikle 6 ay ile 2 yıl arasında değişmektedir. Ancak bu süre; suçun niteliğine, delillerin toplanma süresine, sanıkların duruşmaya katılımına göre uzayabilir.
Özellikle basit suçlarda, tanıkların ifadesi hazırsa ve dosya eksiksizse, davalar 3-4 duruşmada sonuçlanabilmektedir.
Asliye Ceza Mahkemesinin Verdiği Cezalar Nelerdir?
Bu mahkemelerin baktığı suçlara ilişkin en fazla 10 yıl hapis cezası verilebilir. Örnek vermek gerekirse:
- Taksirle adam yaralama: 3 ay – 1 yıl
- Basit dolandırıcılık: 1 – 5 yıl
- Tehdit ve hakaret: 6 ay – 2 yıl
- Uyuşturucu kullanma: 2 – 5 yıl
- Kasten yaralama (basit nitelikte): 1 – 3 yıl
Ceza miktarının 10 yılı aşması halinde dosya Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderilir.
Asliye Ceza Mahkemesi ile Diğer Ceza Mahkemeleri Arasındaki Farklar
| Mahkeme Türü | Görev Alanı | Yargılama Şekli |
|---|---|---|
| Sulh Ceza Hakimliği | Tutuklama, adli kontrol, el koyma gibi koruma tedbirleri | Soruşturma aşamasında görev yapar |
| Asliye Ceza Mahkemesi | 10 yıla kadar hapis gerektiren suçlar | Tek hâkimli yargılama |
| Ağır Ceza Mahkemesi | 10 yıldan fazla ceza gerektiren ağır suçlar | 3 hâkimden oluşur |
Bu farklar, yargılamanın karmaşıklığını ve süresini de doğrudan etkiler.
Asliye Ceza Mahkemeleri Nerelerde Kuruludur?
Türkiye genelinde her il ve birçok ilçede Asliye Ceza Mahkemesi bulunmaktadır. İş yoğunluğu fazla olan yerlerde birden fazla asliye ceza mahkemesi kurulabilir. Örneğin: İstanbul Anadolu 1. Asliye Ceza Mahkemesi, Ankara 2. Asliye Ceza Mahkemesi gibi.
Asliye Ceza Mahkemesi Duruşması Açık mı?
Ceza yargılaması kural olarak alenidir. Yani duruşmalar herkese açıktır. Ancak bazı durumlarda (örneğin cinsel suçlar, çocuk istismarı gibi) mahkeme duruşmayı kapalı yapabilir.
Asliye Ceza Mahkemesi Kararlarına Karşı İtiraz ve İstinaf
Asliye Ceza Mahkemesi kararlarına karşı şu yollar kullanılabilir:
- İtiraz: Belirli kararlar için sulh ceza hâkimliğine yapılır.
- İstinaf: Kararların Bölge Adliye Mahkemesi’nde yeniden değerlendirilmesi istenebilir.
- Temyiz: Yalnızca belirli şartlarda Yargıtay’a başvurulabilir.
Bu haklar, adil yargılanma hakkının güvencesidir.
Sonuç: Asliye Ceza Mahkemesi’nin Önemi
Asliye Ceza Mahkemesi, toplum düzenini bozan birçok suçun yargılandığı temel bir mahkemedir. Adaletin hızlı ve etkili şekilde sağlanması açısından büyük önem taşır. Bu nedenle, bu mahkemelerde yürütülen yargılamalar hem hukukçular hem de vatandaşlar için hayati niteliktedir.
Bir Yorum Yap