Ceza yargılaması neticesinde beraat eden sanık lehine hükmedilen vekalet ücreti, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince sanığı temsil eden avukata ödenmesi gereken bir haktır. Bu ödeme, sanığın lehine hükmedilmiş olmakla birlikte aslında avukata ait bir alacak kalemidir. Uygulamada bu ücretin tahsili, kendiliğinden gerçekleşmediği için avukatın ya başsavcılığa başvuruda bulunması ya da ilamlı icra takibi başlatması gerekmektedir. 2025 yılı itibariyle en hızlı ve etkili yöntem ise ilamlı icra takibidir. Bu makalede beraat vekalet ücreti tahsilinin nasıl yapılacağına, hangi belgelerin gerektiğine, ödeme sürecine ve dikkat edilmesi gereken yasal ayrıntılara yer verilmektedir.
Ceza Mahkemesince Hükmedilen Vekalet Ücreti Ne Anlama Gelir?
Ceza yargılaması sonunda sanığın beraat etmesi halinde, mahkeme, sanık lehine yargılama gideri olarak vekalet ücretine hükmedebilir. Bu ücret, eğer sanık ile avukat arasında özel bir sözleşme yapılmamışsa, doğrudan avukata ait olur. Vekalet ücretinin devletten tahsil edilebilmesi için avukatın aktif bir adım atması zorunludur.
Beraat Vekalet Ücreti Nasıl Tahsil Edilir?
Beraat vekalet ücretinin tahsili için iki farklı yasal yol mevcuttur:
Cumhuriyet Başsavcılığına Başvuru Yapmak
İlk yöntem, beraat kararını veren mahkemenin bulunduğu yer Cumhuriyet Başsavcılığına dilekçeyle başvuru yapmaktır. Başvuruda aşağıdaki belgeler sunulmalıdır:
- Talep dilekçesi
- Mahkemenin gerekçeli kararı
- Kararın kesinleşme şerhi (Her ne kadar kanunen şart olmasa da bazı savcılıklar bu belgeyi istemektedir)
Bu yöntem tercih edildiğinde ödeme süreci savcılık nezdinde yürütülür. Ancak sürecin yavaş işlemesi ve memur inisiyatifine bağlı olması nedeniyle birçok avukat tarafından tercih edilmemektedir.
İlamlı İcra Takibi Başlatmak
En sık başvurulan yöntem ise beraat kararına dayalı olarak ilamlı icra takibi başlatmaktır. Bu takip, kararın kesinleşmesine gerek kalmadan açılabilir. Avukatlar açısından bu yöntem, hem ödeme süresini hızlandırır hem de ek kazançlar sağlar.
İcra Takibi Nasıl Açılır?
İcra takibi açılırken borçlu olarak beraat kararını veren mahkemenin yargı çevresindeki Cumhuriyet Başsavcılığı gösterilmelidir. Uygulamada bazı avukatlar tarafından Hazine ya da Adalet Bakanlığı borçlu olarak gösterilse de bu yanlış bir uygulamadır. Adalet Bakanlığı’nın resmi yazılarına göre, ödemeler başsavcılıklar tarafından yapılır.
Gerekli Belgeler:
- Ceza mahkemesinin gerekçeli kararı
- İlamlı takip talebi
- Başsavcılığın vergi kimlik numarası
- Tahsilattan sonra düzenlenecek serbest meslek makbuzu
Faiz ve Ek Ücret Talebi
Takip talebine karar tarihinden itibaren yasal faiz eklenebilir. Ayrıca, avukat takip açtığı için icra vekalet ücretine de hak kazanır.
Ceza Kararı Kesinleşmeden İcra Takibi Açılabilir mi?
Evet. Beraat kararları, mahkumiyet hükümleri gibi infaza ilişkin olmadığından, kararın kesinleşmesi beklenmeksizin ilamlı icra takibine konu edilebilir. Bu husus, birçok İcra Hukuk Mahkemesi kararında ve Kamu Denetçiliği Kurumu’nun tavsiye yazısında açıkça belirtilmiştir.
Mahkumiyet kararları kesinleşmeden infaz edilemezken, beraat kararına dayalı vekalet ücreti doğrudan icra takibine konu olabilir.
Süreç Ne Kadar Sürer?
İlamlı icra takibi yoluyla yapılan başvurularda ödeme süresi genellikle 6 ila 7 ay arasında değişmektedir. Ancak bu süre; dosyanın bulunduğu icra dairesinin yoğunluğu, savcılığın ödeme sistemi ve dosya eksikliği gibi faktörlere bağlı olarak uzayabilir.
Makbuz Düzenlemede Nelere Dikkat Edilmelidir?
Serbest meslek makbuzu, ödeme yapılmadan önce düzenlenmemelidir. Ödeme sırasında başsavcılık tarafından “kapak hesabı” talep edilir, ardından makbuz istenir. Makbuz düzenlenirken şu detaylar yer almalıdır:
- Brüt tutar: Mahkemece hükmedilen miktar
- KDV (%18): Brüt tutar üzerinden hesaplanır
- Stopaj (%20): Brüt tutardan kesilerek devlete ödenir
- Net ödeme: KDV ve stopaj düşüldükten sonra kalan miktardır
Örnek Hesaplama:
- Brüt ücret: 5.000 TL
- KDV: 900 TL
- Stopaj: 1.000 TL
- Net ödeme: 3.100 TL
Beraat vekalet ücretlerinde KDV tevkifatı uygulanmaz. Ödeme sırasında yapılan stopaj kesintisi, avukat adına vergi dairesine aktarılır.
İlçe Mahkemesi Kararı Durumunda Hangi Başsavcılık Borçlu Gösterilir?
Eğer beraat kararı veren mahkeme bir ilçe adliyesi ise, iki durum söz konusu olabilir:
- İlçede başsavcılık varsa: Doğrudan ilçe başsavcılığı borçlu gösterilir.
- İlçede başsavcılık yoksa: Bağlı olduğu il merkezindeki başsavcılık borçlu gösterilir.
Yanlış başsavcılığa karşı takip açılması, süreci uzatabilir veya takip dosyasının reddine neden olabilir.
Adalet Bakanlığı ve Baroların Görüşü
Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın 2022 tarihli yazısına göre:
- Beraat vekalet ücretleri başsavcılıklar tarafından ödenir.
- Takiplerde ve makbuz işlemlerinde başsavcılığın vergi kimlik numarası kullanılmalıdır.
- Yanlış kurumlara karşı takip başlatılması bürokratik gecikmelere neden olmaktadır.
Türkiye Barolar Birliği de yayımladığı duyurularla aynı hususlara dikkat çekmiş ve avukatlara resmi olarak bilgi verilmesini istemiştir.
Sonuç: En Doğru Tahsil Yöntemi Hangisidir?
Ceza davasında beraat eden sanık adına hükmedilen vekalet ücretinin tahsilinde en hızlı ve güvenli yol, ilamlı icra takibidir. Bu yöntemle:
- Kararın kesinleşmesi beklenmez
- Yasal faiz ve icra vekalet ücreti eklenebilir
- Ödeme doğrudan avukat hesabına aktarılır
Uygulamada belgelerin eksiksiz hazırlanması, doğru başsavcılığın borçlu gösterilmesi ve makbuzun usule uygun düzenlenmesi, sürecin sorunsuz ilerlemesi açısından büyük önem taşır.
Bir Yorum Yap