Vergi yükümlülüğünün doğru ve eksiksiz şekilde yerine getirilmesi, kamu finansmanının temelini oluşturmaktadır. Ancak vergi sistemine ilişkin usul ve esaslara uyulmaması hâlinde, Vergi Usul Kanunu’nda öngörülen idari nitelikli yaptırımlar gündeme gelir. Bu kapsamda, özel usulsüzlük cezası, şekil ve usul kurallarının ihlali durumunda uygulanan yaptırımlar arasında yer almaktadır.
Özel Usulsüzlük Cezası Nedir?
Özel usulsüzlük cezası, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 353 ve mükerrer 355. maddelerinde düzenlenen, vergiye ilişkin şekli yükümlülüklere aykırılıklarda uygulanan idari nitelikli para cezasıdır. Bu ceza, genel usulsüzlükten farklı olarak daha ağır nitelikte olup, belirli belge düzenlememe, bilgi vermeme veya elektronik sistemlere uyum sağlamama gibi fiillere yönelik uygulanır.
2025 Yılında Uygulanacak Özel Usulsüzlük Cezası Tutarları
2025 yılına ilişkin özel usulsüzlük cezaları, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 556) ile belirlenmiştir. Aşağıda, 2025 yılında uygulanacak bazı özel usulsüzlük cezası tutarları yer almaktadır:
Belge Düzenlememe veya Yanlış Düzenleme Hâli (VUK m.353)
- 1. tespitte ceza tutarı: 14.000 TL
- 2. tespitte ceza tutarı: 28.000 TL
- 6 ve sonraki tespitlerde: 140.000 TL
- Bir takvim yılı içinde her bir belge nevine ilişkin kesilebilecek toplam ceza: 14.000.000 TL
Bu cezalar, fatura, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu, gider pusulası gibi belgelerin verilmemesi, alınmaması ya da yanlış düzenlenmesi durumunda uygulanır.
Perakende Satış ve Giriş Belgelerine İlişkin Cezalar
- Her bir tespit için ceza: 14.000 TL’den başlayarak 140.000 TL’ye kadar
- Toplam yıllık üst sınır: 14.000.000 TL
Bu cezalar, fiş, yolcu bileti, taşıma irsaliyesi gibi belgelerin düzenlenmemesi veya usule aykırı düzenlenmesi hâlinde kesilir.
Defter ve Kayıt Düzenlememe
- Günlük kasa defteri ve satış defteri ibraz edilmemesi: 2.400 TL
- Muhasebe standartlarına uymama: 90.000 TL
Vergi Numarası ve Bildirim Yükümlülüğüne Uymama
- Vergi numarası kullanılmadan işlem yapılması: 2.800 TL
- Matbaa işletmecilerinin bildirim görevini yerine getirmemesi: 9.400 TL
VUK Mükerrer Madde 355’e Göre Özel Usulsüzlük Cezaları
Elektronik Bildirim ve Beyanname Zorunluluğuna Uyulmaması
- Birinci sınıf tüccarlar ve serbest meslek erbabı: 28.000 TL
- İkinci sınıf tüccarlar, basit usulde mükellefler: 14.000 TL
- Diğer yükümlüler: 7.000 TL
Elektronik beyanname süresi içinde verilmezse, ilk 3 gün içinde verilmesi durumunda ceza 1/10 oranında, 15 gün içinde verilirse 1/5 oranında uygulanır.
Elektronik Tebligat Yükümlülüğüne Aykırılık (VUK 107/A)
- Birinci sınıf tüccarlar: 9.900 TL
- İkinci sınıf tüccarlar: 4.800 TL
- Diğer kişiler: 2.500 TL
Özel Usulsüzlük Cezasını Gerektiren Başlıca Durumlar
Belge Alınmaması ve Verilmemesi
Fatura, makbuz, gider pusulası gibi belgelerin düzenlenmemesi, yanlış düzenlenmesi veya gerçek tutar dışında yazılması hâlinde özel usulsüzlük cezası kesilir.
Elektronik Belge Yerine Fiziki Belge Düzenlenmesi
E-serbest meslek makbuzu veya e-arşiv fatura yerine kağıt belge düzenlenmesi de cezaya tabidir.
Vergi Levhası ve Kayıtların İbraz Edilmemesi
Vergi levhasının iş yerinde asılmaması veya defterlerin günü gününe tutulmaması da özel usulsüzlük kapsamındadır.
Özel Usulsüzlük Cezalarında İndirim ve Uzlaşma
Cezada İndirim (VUK m.376)
30 gün içinde başvuru ve ödeme sözü verilirse, cezanın yarısı ödenir. Bu haktan yararlanabilmek için cezanın tamamı yerine %50’si alınır.
Uzlaşma Yolu (VUK Ek-1 ve Ek-8)
Ceza tebliğinden itibaren 30 gün içinde uzlaşma talep edilirse, anlaşma hâlinde cezanın %25’i indirilebilir. 2025 yılı için 33.000 TL altındaki cezalar için %50 artırımlı indirim uygulanabilir.
İtiraz ve Dava Yolu
- Doğrudan iptal davası açılabilir.
- Vergi hatası gerekçesiyle düzeltme başvurusu yapılabilir.
- Uzlaşma yoluna başvurulmuşsa ve sonuç alınamazsa, vergi mahkemesinde dava açılabilir.
Dava açma süresi genellikle 30 gündür. Bu süre, düzeltme veya uzlaşma süreçleriyle kesintiye uğrayabilir.
Zamanaşımı Süresi
Özel usulsüzlük cezaları için zamanaşımı süresi 5 yıldır. Usulsüzlük yılı izleyen yılın başından itibaren hesaplanır. Bu süre içinde ceza kesilmezse, tahakkuk ettirilemez.
Tekerrür Hükümleri
Önceki usulsüzlük cezası kesinleşmişse ve iki yıl içinde aynı fiil işlenirse, yeni ceza %25 artırımlı uygulanır. Bu durum, VUK m.339 uyarınca belirlenmiştir.
Bir Yorum Yap